Red de Bibliotecas Virtuales de Ciencias Sociales en
América Latina y el Caribe

logo CLACSO

Por favor, use este identificador para citar o enlazar este ítem: https://biblioteca-repositorio.clacso.edu.ar/handle/CLACSO/188206
Título : ¿Quién se acuerda de la malaria?
Máax k’aja’an ti’ le k’oja’anil malariao’
¿Buch’u xtal to ta sjol li malaria chamele?
Palabras clave : enfermedades vectoriales;salud pública;paludismo;Anopheles;Plasmodium;k’oja’anilo’ob ku paak’ik ik’elo’ob;toj óolalil wíinik tos;paludismo;Anopheles;Plasmodium;ja’ jtos chameletik talem ta bik’tal usetik ti ja’ ta xch’am talel bik’tal xuviteteik k’alaluk ta xti’vane;lekilal kuxlejal ta komon mu’yuk chamel;Chamel talem ta bik’tal usetik k’alal ta xti’vane oy sk’ak’alil;xenel xch’uk k’ux jolal;Ja’ jtos chamel talem ta bik’tal xuvit ti ja’ ta xch’am talel k’alaluk xti’van sme’ bik’tal use;chamel talem ta bik’tal usetik;Anopheles;Plasmodium
Editorial : Ecofronteras
Descripción : La malaria es una enfermedad vectorial que causó la muerte de millones de personas en el pasado, quizás incluso la del mítico Tutankamón en Egipto. Su abrumadora letalidad casi se ha olvidado gracias a las intensas acciones coordinadas para prevenirla y tratarla; sin embargo, se mantiene vigente por factores como la pobreza en zonas endémicas, la migración y la reducción de la vigilancia epidemiológica en lo más intenso de la pandemia de covid-19. Aunque México está en fase de preeliminación de este padecimiento, el subregistro es casi seguro, así que, como en cualquier tema de salud pública, la prevención sigue siendo la mejor táctica.
Kóom ts'íibil meyaj: Le malariao’ jump’éel paak’be’en k’oja’anil u kíinsmaj millones máako’ob úuchilak, ku tukla’ale’ tu kíinsaj tak le jach k’ajóola’an Tutankamón tu noj lu’umil Egipto. Ol tu’ubsa’an le je’ela’ jump’éel yayaaj k’oja’anil ku kíinsaj tumen ya’ab múuch’ meyaj ku beeta’al uti’al u kana’anta’al ma’ u jach ts’áaik yéetel uti’al u ts’aka’al; ba’ale’ láayli’ jach yaan tumen yaan óotsilil te’ kúuchilo’ob tu’ux suuk u paak’al, tumen xan ku bin u k’exik u kaajal wíiniko’ob wáaj migración, yéetel p’aat mun kanáanta’al u yila’al ba’ax k’oja’anilo’ob yaan tumen jach táan óolta’ab u k’aas k’oja’anil covid-19. Kex u noj lu’umil México ti’ yaan tu k’iinilo’ob u ch’ejsa’al wáaj u faseil preelimación le k’oja’anila’; le ba’ax ku ye’esik le ju’unobo’ ma’ leti’ jach ku yúuchili’, lebetik je’elbix ti’ tuláakal ba’al yóok’olal u toj óolalil wíinik, jach táaj ma’alob k kanáantikekbáaj.
Smelolal vun albil ta jbel cha’bel k’op: Li malaria chamele ja’ jtos chamel talem ta bik’tal usetik k’alaluk ta xti’vane ja’ ta xch’am talel bik’tal xuvitetik, taje icham yu’un epal jch’iel jk’opojeltik ta vo’ne, lamucha jech icham yu’uk ek li Tutankamón tey ta Egipto. Lavie ch’ayem xa ta joltik oy ti chamele kolyal ta buch’utik svoloj stsoboj sbaik ta yabtelanel sventa smakel xchi’uk spoxtael li chamele; pe taje, li chamel li’e mu’yuk bu lajem, kuxul yo bu oy to epal me’onale, jech k’ucha’al te oy o ta jteklumetik bu ono’ox sna’ xp’ol talele, xchi’uk te oy ta stojolal buch’utik nom ta xanavik batel ta yan jteklumetike, te oy ta jteklumetik te yo bu mu’yuk lek chabibil ta stojolal li jpoxtavanejetike, taje epaj talel k’alal ital chamel covid-19. México ta xa  la xtub yu’un li chamele, yu’un jech ta xal li yilobiltak svunale, ja’ yu’un, k’uuk no’ox ya’yejal sventa jlekilatike, sk’an lek ta jna’tik smakel li chamele.      
URI : https://biblioteca-repositorio.clacso.edu.ar/handle/CLACSO/188206
Otros identificadores : https://revistas.ecosur.mx/ecofronteras/index.php/eco/article/view/2064
Aparece en las colecciones: El Colegio de la Frontera Sur - ECOSUR - Cosecha

Ficheros en este ítem:
No hay ficheros asociados a este ítem.


Los ítems de DSpace están protegidos por copyright, con todos los derechos reservados, a menos que se indique lo contrario.