Red de Bibliotecas Virtuales de Ciencias Sociales en
América Latina y el Caribe

logo CLACSO

Por favor, use este identificador para citar o enlazar este ítem: https://biblioteca-repositorio.clacso.edu.ar/handle/CLACSO/188205
Título : Arbovirosis en México: de la fiebre amarilla del Popol Vuh al zika del siglo XXI
Ik’el arbovirosis ti’ u noj lu’umil México: u k’oja’anil fiebre amarilla ku chíikpajal ti’ Popol Vuh tak u k’oja’anil zika tu ja’abil siglo XXI
Arbovirosis ta Mexico: ta olon tale ja’ ba’yel tal chamel fiebre amarilla sbi jech ta xal svunal Popol Vuh, ta ora xa ne ta sjabilal jun xcha’vinik siglo ja’ xa zika chamel sbi
Palabras clave : arbovirus;zoonosis;enfermedades vectoriales;artrópodos;Aedes;arbovirus;zoonosis;k’oja’anilo’ob ku paak’ik ik’elo’ob;artrópodos;Aedes;Chameletik talem ta bik’tal chonetik;zoonosis;Chamel ch’ambil ta skoj ti’el yu’un bik’tal kiletel xchi’uk viletel chonbolometik;Ep ta chop bik’tal kiletel viletel chonbolometik;Jchop bik’tal usetik oy ta sjunlej banumil ta xch’am talel k’ak’al chameletik
Editorial : Ecofronteras
Descripción : Las enfermedades dengue, chikungunya y zika han destacado en las políticas de salud pública en México con intensas campañas de prevención. Son provocadas por un tipo de virus particular: los arbovirus, que se transmiten por artrópodos hematófagos, especialmente garrapatas y mosquitos. Existen alrededor de 320 mil arbovirosis, que afectan especialmente a los mamíferos, tanto domésticos como de vida silvestre, y algunos de ellos pueden también infectar a las personas. En México tenemos varias de estas enfermedades a escala regional, pero en nuestro mundo interconectado, el riesgo de que se expandan es muy alto; por eso conviene conocer más acerca de sus dinámicas.
Kóom ts'íibil meyaj: Le k’oja’anilo’ob je’elbix dengue, chikungunya yéetel zika jach ku táan óolta’al ti’ u kanáanil toj óolal kaaj tu lu’umil México yéetel ya’abach campañas tu’ux ku ya’alal bix u kanáantikubáaj máak. Ku paak’a’al tumen jump’éel ch’i’ibalil ik’el: u k’aaba’e’ arbovirus, ku taasa’al tumen yik’elo’ob k’ajóola’an beey artrópodos hematófagos, je’elbix peecho’ob yéetel mejen k’oxolo’ob. Yaan kex 320 mil ik’elil arbovirosis, jach ku loobiltik ba’alche’ob ku chu’ucho’ob, le aalak’ta’ano’ob bey xan le ku kuxta’alo’ob k’áax, yéetel ichilo’obe’ yaan ku béeytal u paak’ik le k’oja’anil ti’ wíiniko’ob. Tu noj lu’umil Méxicoe’ yaan jejeláas le k’oja’anilo’oba’ chéen ichil wa jayp’éel petenilo’ob, ba’ale’ beey yóok’olkaab tuláakal ba’al nuupa’an, jach ojéela’an yaan u t’i’itpajal; lebetik k’a’ana’an k k’ajóoltik ba’axi’ yéetel bix u péek.
Smelolal vun albil ta jbel cha’bel k’op: Chameletik jech k’ucha’al dengue, chikungunya xchi’uk zika lek abtelanbil ta stojolal buch’utik yich’ojik ta venta smakel li chameletik ta sjunlej yosilal México. Li chameletik le’e te ta xtal ta bik’tal chonetik: arbovirus, ja’ ta xch’am tal artrópodos hematófagos, jech k’ucha’al sipetik xchi’uk bik’tal usetik. Oy 320 mil ta chop arbovirosis, yalel toyol, ja’ ta x-ipaj yu’un ts’unbilal chonbolometik oy ta na xchi’uk li te’tikal chonbolometike, oy jchop xu’ ta x-ipaj yu’un krixanoetik ek. Ep ta tos chameletik kuxajtik oy ta jujusep jteklum ta México, jech k’ucha’al nitil tsakal jkuxlejtik xchi’uk yantik muk’ta jteklumetik li’ ta banumile, oy la yik’al xtanij talel ta jtojolaltik li chameletik taje; jech o xal sk’an xich’ ojtikinel to yan k’u yelanil li chameletik li’e.  
URI : https://biblioteca-repositorio.clacso.edu.ar/handle/CLACSO/188205
Otros identificadores : https://revistas.ecosur.mx/ecofronteras/index.php/eco/article/view/2063
Aparece en las colecciones: El Colegio de la Frontera Sur - ECOSUR - Cosecha

Ficheros en este ítem:
No hay ficheros asociados a este ítem.


Los ítems de DSpace están protegidos por copyright, con todos los derechos reservados, a menos que se indique lo contrario.