¿Te has topado con los "cazabulos" al navegar en internet? Se trata de especialistas que persiguen noticias falsas o cuya fuente podría no ser confiable, lo que parece conveniente con el exacerbado flujo de información ligado a la covid-19. Con tantos mensajes —que además hacen aflorar a nuestro “epidemiólogo interior”— es difícil encontrar orientación adecuada, y la actual infodemia se torna peligrosa.
Ts’o’ok wáaj a wilik lekéen óojkech ti’ internet le ku ya’ala’al "cazabulos". Máaxo’ob u meyaj u kaxtiko’ob péeksilo’ob wáaj noticias ma’ jaaji’ ba’ale’ ku ts’áabal ojéeltbil ti’ internet, le ku ya’ala’al noticias falsas, bey xan le ku taalbalo’ob ti’ máax wáaj ti’ jump’éel kúuchil ma’ uts u meyaji’, jach ku yúuchul le beya’ tumen séen ya’ab ba’alo’ob ku ya’ala’al yéetel ku na’aksa’al ti’ internet tuyóok’olal covid-19. Yéetel ya’ab ts’íibo’ob wáaj mensajes —ku beetik k tuklik k óojel tuyóok’olal paak’be’enil k’oja’anilo’ob, ku jóok’ol k “epidemiólogo interior”— jach talam k kaxtik ma’alob áantaj beey ma’ tuuse’, ka’alik túun jach sajbe’ensil le infodemiaa’.
¿Mi oy ataoj ta ilel lo’iletik yu’un “jbaba k’opetik” ta chinabil tak’in o mi ta ch’ojon tak’ine? Ja’ buch’utik ta stanibe sk’opalal lo’iletik mu jna’tik ti mi jech ti k’usi chalike o mi jutbil k’op, ja’ lo’iletik nitil tsakal ta smuk’ubtasel sk’oplal li chamel covid- 19. Ep ti k’usi chalanike --- ti ja’ skoj ta xlik talel ta jtojolaltik chameletik xchi’uk “k’uxi xu’ ta jk’el jbatik xa no’ox ya’el” --- tsots ta tael li melel ya’yejale, ja’ yu’un oy xchopolil li jutbil k’op ta xp’ol talel ta jtojolaltike.