Akademi Kreyòl Ayisyen : yon zouti enstitisyonèl pou entegrasyon lengwistik popilasyon ayisyen an

Abstract

Akademi kreyòl Ayisyen an pran sous nan nesesite pou kòlte ak yon seri pwoblèm moun ki pale lang kreyòl rankontre nan peyi d Ayiti. Pwoblèm sa yo gen anpil pou yo wè ak listwa nou kòm pèp ki te kolonize, yo gen pou yo wè tou ak makfabrik miwomiba nan peyi a depi pase desan (200) lane. Lang franse ansanm ak tout sa ki reprezante loksidan toujou fè moun ki pale franse pase pou grenn siperyè devan sila yo ki pale kreyòl sèlman. Kidonk, poze pwoblèm lang kreyòl la se poze pwoblèm moun ki pale kreyòl sèlman rankontre nan peyi a depi fondasyon nanchon an. Anmenm tan, aji sou pwoblèm sa yo, se aji sou rapò miwomiba ki tabli nan peyi a, se aji tou sou kalte rapò leta vle tabli ak prèske tout popilasyon an ki pale kreyòl sèlman.Se nan sans sa a, nou ka wè nan atik 213 konstitisyon 1987 la volonte leta ayisyen pou li bay tèt li zouti enstitisyonèl ki pèmèt li fini ak rapò miwomiba nan sa ki konsène lang moun pale nan peyi a. Atik 213 la pa mache pou kò l, li marinen ak yon ansanm lòt atik nan konstitisyon an tankou atik 5, 24-3, 42, 214.Ansanm atik sa yo jwenn sous enspirasyon yo nan entwodiksyon konstitisyon an ki di aklè leta n ap tabli a, se yon leta ki deside elimine tout baryè ak tout rapò miwomiba nan peyi a.